روان شناسی ابهام در شعر خاقانی

نویسندگان

قهرمان شیری

دانشگاه بوعلی سینا

چکیده

دیوان خاقانی یکی از پر ابهام ترین کتابهای شعر در ادبیّات ایران است. دلایل ابهام در شعر خاقانی اگر با متون هم زمان آن مثل کلیله و دمنه مقایسه شود، البتّه ماهیّتی بسیار متفاوت تر پیدا خواهد کرد. علل ابهام در کلیله و دمنه اغلب به عاملهای خارج از درون نویسنده مثل سیاست، فرهنگ و ماهیّت موضوع مربوط است. در حالی که عامل دشواری در شعر خاقانی بیش از هر چیزی متأثّر از متغیّرهای درونی است. احساس حقارت از پاره ای تعلّقات خانوادگی، روح بی تاب و تعالی طلب او را در مسیر فراگیری علوم مختلف و شکوفایی استعدادهای ادبی قرار می دهد. دست یابی به درخشش علمی و ادبی در میان ارباب علم و فضل و در شهر کوچکی چون شروان، به شهرتی زودهنگام برای شاعر منجر می شود و جوازی برای تقرّب به دربار و دولت برای او فراهم می آورد. ارتباط با صاحبان بی استعداد قدرت و ثروت و حتّی مدّعیان علم و ادب او را به رجوع مداوم و جدال آمیز درونی و کشف نبوغ ادبی در خود وامی دارد و گرفتاریهای اسارت گونه در زادگاه نیز روح مأیوس و بلند پرواز او را به سیاحتهای شبانه در افلاک بیکران و تسکین دهنده های روانی در میان زمینیان سوق می دهد. درآمیختگی با سیاست مداران نیز کلام او را با احتیاط و محافظه کاری و کلّی گویی همراه می کند.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

واکاوی و مقایسه ابهام در شعر خاقانی و بیدل

اگر خط ّ سیر ابهام را در شعر فارسی پیگیری کنیم، خاقانی و بیدل از نقطه های اوج آن خواهند بود. پیچیدگی و دیریابی معنای شعر این دو شاعر، مجال شکل گیری افکار گوناگون را در خصوص شعر آنان فراخ کرده، تا جایی که که گاه درباره یک بیت، چندین نظر بیان شده است. این مقاله بر آن است با نگاهی به ابهام و تقسیم بندی های آن، به بررسیِ ابهام در شعر خاقانی و بیدل از دو منظر واژگانی و نحوی بپردازد. در سطح واژگانی، مو...

متن کامل

«شکواییه در شعر خاقانی»

شکواییه گونه ای از ادبیات غنایی است که در آن شاعر می کوشد تا عامل رنج وآزردگی خاطر خود را برای مخاطب روشن کند. به طور کلی شکواییه را براساس موضوع می توان به پنج دسته تقسیم کرد:1) شخصی 2) اجتماعی 3) فلسفی 4) سیاسی 5) عرفانی. خاقانی از جمله شا عرانی است که غم و اندوه از جانمایه های شعر اوست.تقریباً می توان گفت شکوه و شکایت در شعر او نمود خاصی یافته است. او در دیوان اشعارش که شامل هفده هزار بیت اس...

متن کامل

تعویذ در شعر خاقانی

یکی از خصوصیات روح آدمی اندیشیدن در باره مرگ است. انسان از مرگ می‌ترسد و در جستجوی راه‌های غلبه بر آن است. حتی گفته شده است که پیدا آمدن جاودانان اساطیرـ ایرانی و غیر ایرانی‌ـ نتیجه ترس از مرگ است. ظهور جادوگران و کاهنان و غیب‌گویان و فال‌بینان در پاسخ به این نیاز بوده است. و نیز می‌توان گفت که ساده‌ترین واکنش در برابر مرگ توسل به تعویذ و حرز و تمیمه است. این مقاله بر آن است که از انواع تعویذها...

متن کامل

ابهام شناسی در ترجمه قرآن

ابهام شناسی از جمله مباحث مهم زبان شناسی ترجمه است که از گذشته تا کنون، ابعادی از آن به تناسب و با عناوین مختلف در علوم گوناگون مورد توجه قرار گرفته و دانشمندان کم و بیش بدان پرداخته اند. اما در این تحقیقات، بررسی تطبیقی و توجه همزمان به مبدأ و مقصد و به ویژه محور قرار دادن قرآن و تنظیم مباحث به فراخور آن  که در ترجمه قرآن نقشی مهم و درخور توجه دارد، جایگاه مناسبی نیافته است. البته تحقیقات یاد ...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
تاریخ ادبیات

جلد ۱۳۸۸، شماره ۴، صفحات ۰-۰

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023